Konkurs „Polak Roku w Belgii” jest największym wydarzeniem promocyjnym dla Polonii belgijskiej. Jego ideą przewodnią jest wyróżnienie Polaków aktywnie budujących pozytywny wizerunek naszego kraju w Belgii. Oficjalnym organizatorem X edycji Konkursu jest Ambasada RP w Królestwie Belgii oraz Rada Polonii Belgijskiej, we współpracy z takim organizacjami jak: Polish Expat Network Belgium, Emigration Project i Centrum Kultury i Języka Polskiego–Daskalia.
Kiedy 11 czerwca 2007 r. Konsulat Generalny RP w Brukseli ogłosił Konkurs „Polak Roku 2007”, nikt nie spodziewał się, że dziś, po 10 latach od wyłonienia laureatów pierwszej edycji, świętować będziemy jego okrągły jubileusz. Nikt też nie przypuszczał, że gala rozdania Konkursowych nagród urośnie do rangi swoistego „Święta Polonii”.
Autorem pomysłu był ówczesny Konsul Generalny RP w Królestwie Belgii – pani Elwira Kucharska, natomiast koncepcja Konkursu wypracowana została i skonkretyzowana wspólnie z przedstawicielami dwóch organizacji: Rady Polonii Belgijskiej i Polish Expat Network Belgium, które do dnia dzisiejszego znajdują się w gronie współorganizatorów wydarzenia.
Celem Konkursu była aktywizacja środowiska polskiej emigracji oraz kreowanie pozytywnego wizerunku Polaka w Belgii. Na przekór niekorzystnym czasem stereotypom, miał on pokazywać sukcesy Polaków i uznanie, jakim cieszyli się w środowisku belgijskim na polu zawodowym i społecznym. Miał być uhonorowaniem pracy Polaków, którzy integrując się w nowej rzeczywistości i środowisku belgijskim, nie zapomnieli o pielęgnowaniu swoich korzeni.
B. Konsul Generalna, p. Elwira Kucharska, w wywiadzie dla PAP: „W Belgii jest wielu Polaków, którzy odnoszą znakomite sukcesy, ale często o nich nie wiemy. Dlaczego nie wyciągnąć ich z cienia, dlaczego nie pokazać, jak im się udało, pokazać ich sukcesy. (…) To także przykład dla tych, którzy tu przyjeżdżają, impuls dla młodych ludzi, by pokazać im, co można w Belgii osiągnąć”.
Dzięki zgłaszanym w Konkursie Polaka Roku kandydatkom i kandydatom, dowiedzieliśmy się o istnieniu wielu wartościowych osób, których wąska dziedzina działalności zawodowej i jej ograniczone oddziaływanie, powodowały, że osoby te nieznane były szerszej publiczności. To często osoby bardzo skromne, działające z czysto altruistycznych pobudek i nie pretendujące do jakichkolwiek nagród. Sam fakt zgłoszenia ich kandydatur był już dla nich wyróżnieniem i docenieniem ich pracy.
Koncepcja tego bezprecedensowego Konkursu spodobała się na tyle, by stać się inspiracją dla innych podobnych inicjatyw organizowanych obecnie pod wieloma szerokościami geograficznymi.
I tak, w maju 2009 roku miała miejsce inauguracja nagrody „Polonicus” w Niemczech, a od 2011 roku w Holandii wręczane są nagrody „Polonus”.
Niewątpliwie powodem do dumy jest fakt, że „Polak Roku w Belgii” jest również prekursorem prestiżowego Konkursu „Wybitny Polak za granicą” organizowanego w Polsce od 2010 roku przez Fundację Polskiego Godła Promocyjnego „Teraz Polska” oraz jego licznych edycji regionalnych zapoczątkowanych rok później (m.in.: w Austrii, Irlandii, USA, Anglii, Walii, Irlandii Północnej, Francji, Norwegii, Szkocji, Hiszpanii).
Koordynację drugiej edycji Konkursu „Polaka Roku w Belgii w 2008” objęła konsul ds. Polonii, pani Anna Kaczyńska. Kolejne cztery edycje koordynował Kierownik Wydziału Konsularnego Ambasady RP w Brukseli, pan Piotr Wojtczak, z nieocenioną pomocą swojej asystentki, pani Izabeli Kity, a następnie Ambasador RP w Królestwie Belgii, pan Artur Harazim, obecnie zaś jego następca, pan Ambasador Artur Orzechowski.
W organizację i przebieg Konkursu zaangażowanych było wiele organizacji polonijnych działających w Belgii (m.in.: Polska Macierz Szkolna, Związek Polaków w Belgii). Od IV edycji organizatorów wspomogła Emigration Project, a od roku 2015 roku nad przygotowaniami i realizacją Konkursu czuwa Ambasada RP w Belgii.
Konkurs „Polaka Roku w Belgii” podlegał ciągłym przemianom. Rodziły się nowe pomysły, dotyczące uproszczenia formuły lub jej poszerzenia, zmieniały się regulaminy, budżety, daty i miejsca przyznawania nagród. Pojawiali się nowi koordynatorzy, sponsorzy, organizacje współtworzące, a także członkowie Konkursowego jury. Zmianie uległa również statuetka będąca główną nagrodą Konkursu. Dodatkowo zwycięzcom w kategorii „Nagroda Internautów” wręczany był pamiątkowy medal. Co rok trwały, i trwają, zmagania o pozyskanie funduszy na realizację Konkursu.
Szczególnym zmianom podlegały kategorie Konkursu, jedne pojawiały się, a inne znikały, gdyż niełatwo było, i nadal nie jest, znaleźć właściwy współczynnik przyznawania nagród, zwłaszcza jeśli jest tylko jedna, tak jak ma to miejsce obecnie. Niełatwo jest też ocenić, czy ważniejszy jest wieloletni wkład, czy też pojedynczy spektakularny sukces kandydata (nieprzypadkowy – gdyż, aby go osiągnąć nieodzowna jest ciężka praca). Bywały momenty, kiedy należało uhonorować całokształt – stąd też „Nagroda Kapituły”, „Nagroda Specjalna” czy też „Osobowość Roku”.
Nikt nie twierdzi, ze formuła ostatniej edycji będzie najlepsza, ale organizatorzy wciąż starają się dążyć do doskonałości.
Pomimo wielu zmian cel Konkursu pozostał ten sam: aktywizacja środowiska polskiej emigracji w Belgii poprzez ukazanie pozytywnego wizerunku Polaka mieszkającego na terenie Belgii, docenienie jego działalności, a także przedstawienie sukcesu, jaki odniósł.
Dzięki Konkursowi uświadamiamy sobie, jak wielu wybitnych i godnych naśladowania osób jest wśród nas. To dzięki nim bycie Polakiem jest powodem do dumy.